دوران بین وجوب تعبدی و حرمت توصلیدوران بین وجوب تعبدی و حرمت توصلی به معنی تردید در تعلّق امر تعبدی به یک چیز یا نهی توصلی از آن است. ۱ - تعریف دوران بین وجوب تعبدی و حرمت توصلییکی از اقسام دوران بین محذورین در جایی است که احتمال وجوب به چیزی تعلق گرفته که اگر در واقع واجب باشد، باید با قصد قربت انجام شود و احتمال حرمت به چیزی تعلق گرفته که اگر در واقع حرام باشد ترک آن قصد قربت لازم ندارد، که از آن به دوران بین وجوب تعبدی و حرمت توصلی یاد می شود. ۲ - حکم دوران بین وجوب تعبدی و حرمت توصلیدر این مورد بحث است که آیا حکم تخییر جاری است یا نه؛ بنا بر یک احتمال، حکم تخییر جاری نیست، زیرا جریان تخییر در مواردی از دوران بین محذورین است که امکان موافقت قطعی و مخالفت قطعی هیچ یک وجود نداشته باشد، تا عقل حکم به تخییر کند، ولی در این جا امکان مخالفت قطعی وجود دارد، زیرا برای مثال، اگر آن فعل را بدون قصد قربت مرتکب شود هم با احتمال حرمت مخالفت کرده و هم احتمال وجوب را مراعات نکرده است. اما بنا بر احتمال دیگر، حکم تخییر جاری است، زیرا امر بین فعل و ترک دایر است و هیچ کدام رجحان ندارد، و ترجیح بلا مرجح هم قبیح است، پس مکلف مخیَّر بین فعل و ترک می باشد. [۱]
شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج ۴، ص ۱۱۴-۱۱۵.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۷۹، برگرفته از مقاله «دوران بین وجوب تعبدی و حرمت توصلی». |